7 Sự kiện không gian tiêu biểu năm 2010

[kingdragon]

By Charles Q. Choi
Posted: 27/12/2010[/I]

Trong năm 2010, con người đã lần đầu tiên tiếp xúc được với sự sống ngoài trái đất – ít nhất cũng là theo như phần tiếp của bộ phim đang ăn khách: “2001: A Space Odyssey”
Mặc dù trong năm nay không có sự kiện nào thực sự gây trấn động thế giới nhưng các nhà nghiên cứu khoa học không gian đã thực hiện được một số các khám phá đặc biệt, trong đó có việc tìm kiếm thế giới sự sống đầu tiên ngoài trái đất và đưa ra các bằng chứng về vật chất tối (dark matter) trong tự nhiên.

1. Thế giới sự sống đầu tiên ngoài trái đất?
Chúng tôi đã mong đợi tin này trong suốt năm nay – liệu chúng ta có bị cô đơn. Vào tháng 9, các nhà thiên văn học công bố họ đã khám phá ra một thế giới ngoài trái đất có thể có sự sống xung quanh một ngôi sao. Hành tinh này được gọi là Gliese 581g, có kích thước tương đương với trái đất, ẩn mình trên quỹ đạo thích hợp vừa đủ cho việc nước có thể tồn tại ở trạng thái lỏng, và do vậy có thể tồn tại sự sống ở đó.

Hành tinh Gliese 581G

Steven Vog - một trong số các nhà hành tinh học thuộc trường Đại Học California tại Santa Cruz, đã nói rằng: “Riêng cá nhân tôi cảm thấy rằng cơ hội tồn tại sự sống trên hành tinh này là 100%”
Tuy nhiên, những nghi ngờ về sự tồn tại sự sống trên hành tinh Gliese 681g đã sớm xuất hiện. Nhà thiên văn học Francesco Pepe tại Geneva Observatory và nhóm của ông khuyến cáo rằng những gì mà các nhà nghiên cứu đã thấy chỉ là một tiếng "lách tách" trong khi họ đọc sách. Thời gian sẽ cho thấy những dấu hiệu đang “nhử mồi” về sự sống tại hành tinh đó là có thật hay không có thật.

2. Đem bụi sao về trái đất.
Đây là một nhiệm vụ đã bị thất bại bởi một số sự cố như thiếu nhiên liệu, thông tin liên lạc bị gián đoạn và trục trặc động cơ ion. Tuy nhiên cuối cùng phi thuyền Hayabusa của Nhật Bản cũng có được một bản báo cáo – nó đã đem về các mẫu đầu tiên từ bề mặt của một tiểu hành tinh.
Ở khoảng cách 1,25 tỉ dặm (2 tỷ km), tiểu hành tinh Itokawa đã khiến con tàu không gian phải mất 7 năm để tới được bề mặt giàu silicon của mình. Hayabusa (tiếng Nhật của con tàu Falcon) đã được hỗ trợ để tiếp đất trên tiểu hành tinh tuy nhiên việc tiếp đất vẫn thị thất bại do bề mặt toàn đá của Itokawa. Cuối cùng Hayabusa sau hai lần tự tiếp đất cũng đã lấy được các mẫu phục vụ cho việc phân tích và nghiên cứu.

Ngày 13 tháng 6 trong khi quay về trái đất, tàu đã bị đốt cháy gần như hoàn toàn do cọ sát với khí quyển. Bộ phận phân tích chứa các mẫu đã rơi ở bên ngoài Australian. Các nhà nghiên cứu xác nhận rằn Hayabusa đã mang về khoảng 1.500 các mẫu hạt bụi từ tiểu hành tinh.

3. Sự sống dựa trên thạch tín (Arsenic)
NASA sẽ tổ chức một cuộc hội thảo tin tức với chủ đề “ thảo luận một phát hiện trong vũ trụ học sẽ tác động tới việc tìm kiếm bằng chứng cho sự sống ngoài trái đất” khởi tạo từ các nghiên cứu sơ khai của các blogger và một số nhà báo.
Một trong những tin đồn phổ biến nhất trong thế giới blog thừa nhận rằng các nhà khoa học đã phát hiện ra cuộc sống ngoài hành tinh trên mặt trăng Titan của sao Thổ sống nhờ vào thạch tín (asen – nguyên tố đứng tại vị trí số 33 trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học)
Những gì đặc biệt thì ít thấy trong thực tế nhưng lại có sức hấp dẫn rất lớn khi nó xuất hiện. Các nhà nghiên cứu vừa tuyên bố rằng họ đã khám phá ra một loại vi khuẩn trên Trái Đất có thể ăn thạch tín, một loại vi khuẩn có tên GFAJ-1 có thể kết hợp các chất độc vào DNA (hay ADN theo tiếng Việt) của nó và các phân tử quan trọng khác thay cho phốt pho thông thường.

Vi khuẩn GFAJ-1
Phát hiện này gợi ý rằng sự sống có thể tồn tại dưới nhiều dạng khác nhau hơn là như chúng ta vẫn nghĩ, và nó cũng hứa hẹn mở ra trong tiềm thức các nhà nghiên cứu cho việc tìm kiếm các dấu hiệu của sự sống ngoài trái đất.
Tuy nhiên có một chướng ngại xuất hiện từ những lời chỉ trích của các nhà khoa học khác rằng họ nghi ngờ liệu những vi khuẩn này có thực sự sống bằng thạc tín. Nó vẫn còn phải xem xét rằng liệu những tuyên bố này có “bay hơi” tựa như những gì đã gợi ý chúng ta về sự sống trên thiên thạc của Sao Hỏa ALH84001 mà chúng ta đã làm hay không?

Ngày 6/8/1996 phát hiện ra những hình ảnh có dấu hiệu xuất hiện sự sống khi quan sát bằng kiến hiển vi trên Thiên thạc ALH84001L đến từ Sao Hỏa

4. Mặt trời đã thức dậy
Sau một tập phim dài nói về thời kỳ hoạt động thấp của Mặt Trời, ngôi sao của chúng ta đã tỉnh giấc với một vụ nổ đi kèm với pháo sáng mang đầy năng lượng và các đợt phun trào mạnh mẽ tạo nên các màn trình diễn cực quang cực kỳ ngoạn mục
Hoạt động trên Mặt Trời trải qua chu kỳ 11 năm cùng với nó là việc xuất hiện các vết đen, các điểm sáng và hoạt động lên xuống của từ trường. Đã có một điều làm bối rối các nhà khoa học mà và khó giải thích được là vào thời kỳ cuối của của chu kỳ Mặt trời gần đây nhất đã xuất hiện một điểm thấp yếu và dài một cách đặc biệt.

Mặt trời hiện nay đang ở giữa một giai đoạn hoạt động cực kỳ mạnh sau điểm tạm lắng này. Các nhà nghiên cứu phỏng đoán rằng những thay đổi đó có thể tương tự như hiện tượng thời tiết Elnino mà chúng ta đã thấy trên Trái Đất.

5. Vật chất tối đã được phát hiện?
Vật chất tối - mà các nhà khoa học tính toán chiếm khoảng 80 phần trăm của tất cả vật chất trong vũ trụ - có được tên từ một thực tế rằng nó vô hình trước các dụng cụ của các nhà thiên văn, điều đó làm cho nó là một trong những bí ẩn lớn nhất của khoa học.
Tuy nhiên trong năm nay các nhà thiên văn vật lý đã tuyên bố rằng hộ cuối cùng cũng có thể theodõi được các dấu hiện giảm suống của vật chất tối, điều này có thể giải bắt đầu cho việc giải thích bản chất tự nhiên của nó. Những người khác thì vẫn hoài nghi những điều được họ cho là vớ vẩn khi được tìm tìm thấy

Một khái niệm liên quan đến các hạt vật chất tối cho thấy chúng có các phản hạt, có nghĩa là chúng phá hủy lẫn nhau khi tiếp xúc. Một ý tưởng khác cho rằng các hạt vật chất tối là phản hạt của chính nó. Dù bằng cách nào thì các nhà nghiên cứu vẫn cho rằng một dấu hiệu của các hạt vật chất tối là một chùm tia gamma sinh ra so sự hủy cặp hạt-phản hạt.

Kính viễn vọng không gian dùng tia Gamma Fermi đã phát hiện ra các tia gamma ở ngay trung tâm của thiên hà khi chúng sáng hơn dự kiến. Các nhà nghiên cứu nói rằng các tia này bắt nguồn những sản phẩm hủy cặp đến từ các hạt vật chất có mật độ đóng gói dầy đặc, các gói này có thể đang chia sẻ không gian với các phản hạt - nếu chúng tồn tại.
Dữ liệu về bức xạ này gợi ý rằng vật chất tối phải được tạo ra từ các hạt có tên là WIMP (tương tác yếu với các hạt nặng), khối lượng của hạt này gấp gần 9 lần khối lượng của một hạt proton
Các nhà nghiên cứu cũng được tính toán một thuộc tính được gọi là mặt cắt ngang, nó mô tả làm thế nào để một hạt có khả năng tương tác với các hạt khác. Hiểu biết này có thể mở ra một bước tiến lớn trong sự hiểu biết của chúng ta về vật chất tối.

6. Gặp mặt gần với Sao chổi Hartley 2
Không bằng lòng với việc chỉ “hẹn hò” với một sao chổi, tàu vũ trụ Deep Impact trên thực tế đã mở rộng lộ trình của mình thêm 2,9 tỷ dặm (4,9 tỷ km) để đổi theo sao chổi Hartley 2, khiến nó trở thành tàu thăm dò đầu tiên tới thăm 2 sao chổi.
Deep Impact lần đầu tiên viếng thăm sao chổi Tempel 1 vào năm 2005, đưa một impactor – kẻ va chạm, vào trong sao chổi nhằm giúp cho việc quét các thành phần của nó từ xa. Sau khi thành công, NASA thấy rằng tàu vẫn đủ nhiên liệu để cho một chuyến công du cuối cùng. Nhiệm vụ của nó là tới Hartley 2 để cho thấy rằng sao chổi có thình hạt đậu phộng có hiệu quả tuyệt vời đối với kích thức nhỏ của tàu – một máy bay phản lực chạy bằng carbon dioxide (CO2) và xả ra khí pha xianua

Deep Impact được NASA bật đèn xanh để tiếp cận Hartley 2

7. Các hằng số vũ trụ không hẳn là hằng số
Các hằng số cơ bản như cường độ lực điện từ - cũng được gọi là hằng số cấu trúc tinh tế hay alpha, nó có tên vậy là do trên thực tế chúng được coi là như nhau ở tất cả mọi nơi. Tuy nhiên các quan sát gần đây tại các thiên hà xa xôi cho thấy alpha thực sự có thể thay đổi trong toàn bộ vũ trụ, có nghĩa là tốc độ ánh sáng hay độ lớn điện tích của electron có thể phụ thuộc vào vị trí của bạn.

Trong hơn 20 năm, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy được những gì họ nghĩ là bằng chứng cho việc hằng số cấu trúc tinh tế thay đổi theo thời gian
Năm nay, các nhà khoa học đang phân tích dữ liệu từ kính thiên văn Keck đặt tại Hawaii và Kính Cực Lớn (Very Large Telescope) đặt tại Chile. Cả 2 kính này cùng quan sát không bầu trời phí bắc và phía nam và tìm thấy các bằng chứng rằng alpha dường như thay đổi trong không gian. Tại bầu trời phía bắc, hằng số cấu trúc tinh tế dường như có giá trị nhỏ hơn khi ở khoảng cách xa hơn, trong khi đó ở bầu trời phía nam thì lại diễn ra ngược lại, alpha càng lớn khi khoảng cách càng ra xa.

Người Dịch : fallingstars - HAS

Theo space.com đăng lúc 06:59 am ET ngày 27/12/2010,


----------the end--------------------

View more random threads:

• Các nhà khoa học đã xác định được màu của Ngân Hà
• Làm thế nào để có bức ảnh Siêu trăng ấn tượng? Mẹo của giáo sư từ NASA.
• Sứ mệnh của NASA đến mặt trăng Europa của Sao Mộc
• Thiên thạch tới từ Sao Hỏa chứa nhiều nước
• Phi hành gia Mỹ bỏ phiếu bầu tổng thống từ vũ trụ
• Ánh sáng vũ trụ đầu tiên của Kính viễn vọng Discovery
• Hành tinh già nhất được tìm thấy- sinh ra tại buổi bình minh của Vũ Trụ!
• Chào mừng siêu trăng 2013 trong tháng 6 này
• Sắp diễn ra hai sự kiện thiên văn kỳ thú
• 6 điều thú vị về sao chổi tháng 3 này - PANSTARRS

[HaiMinh68]

Thanks anh đã dịch bài[IMG]images/smilies/113.gif[/IMG] Tuy nhiên còn có một số khái niệm dịch chưa sát nghĩa khoa học lắm:

3. Sự sống dựa trên thạch tín (Arsenic)

Những gì đặc biệt thì ít thấy trong thực tế nhưng lại có sức hấp dẫn rất lớn khi nó xuất hiện. Các nhà nghiên cứu vừa tuyên bố rằng họ đã khám phá ra một loại vi khuẩn trên Trái Đất có thể ăn thạch tín, một loại vi khuẩn có tên GFAJ-1 có thể kết hợp các chất động vào DNA của nó và các phân tử quan trọng khác thay cho phốt pho thông thường.

5. Vật chất tối đã được phát hiện?
Dù bằng cách nào thì các nhà nghiên cứu vẫn cho rằng một dấu hiệu của các hạt vật chất tối là một chùm các tia gamma hủy diệt.

Cái "annihilation" anh dịch là "sự hủy cặp hạt-phản hạt" nhá!

7. Các hằng số vũ trụ không hẳn là hằng số
Các hằng số cơ bản như cường độ lực điện từ - cũng được gọi là hằng số cấu trúc mịn hay alpha, nó có tên vậy là do trên thực tế chúng được coi là như nhau ở tất cả mọi nơi. Tuy nhiên các quan sát gần đây tại các thiên hà xa xôi cho thấy alpha thực sự có thể thay đổi trong toàn bộ vũ trụ, có nghĩa là tốc độ ánh sáng hay độ lớn điện tích của electron có thể phụ thuộc vào vị trí của bạn.

fine-structure constant

Cái này anh dịch là "hằng số cấu trúc tinh tế" nhé!

Thanks alot HL_Xen nhé.
Lỗi đầu tiên là lỗi chính tả. Còn ADN hay DNA thì cũng như nhau thui
Lỗi thứ 2 là anh hổng bít cái từ annihilation đó lại có nghĩa là sự hủy cặp hạt-phản hạt
Lỗi thứ 3 là anh còn chưa bao giờ bít tới anh chàng alpha này mặt mũi ra sao nên chẳng bít gọi nó theo tiếng việt là gì- bây giờ mới được diện kiến nó hehe
Anh đã fix lại bài viết rùi đấy. Ai có đóng góp gì thêm cho bài viết chính xác và dễ hiểu thì tiếp tục nha - sửa chục lần cũng được...